Magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya waxaa ku sugan raysal wasaaraha Itoobiya, Abiy Axmed, iyo sidoo kale madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo gelinkii dambe ee maanta gaaray.
Madaxweyne Xasan waxaa garoonka diyaaradaha JKIA ee Nairobi kusoo dhaweeyay madaxweyne kuxigeenka Kenya, Rigathi Gachagua, wasiirka gaashaandhigga kenya Aadan Barre Ducaale iyo mas’uuliyiin kale.
Madaxweyne kuxigeenka Kenya oo qoraal kooban kusoo qoray bartiisa Facebook ayaa yiri, “Kenya iyo Soomaaliya waxay leeyihiin xiriir qoto dheer oo faa’iido u leh labada dal. Anigoo ku hadlaya magaca Madaxweyne William Ruto, waxaa farxad inoo ah soo dhaweynta madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo hadda ku sugan magaalada Nairobi”.
Shalay ayaa waxaa soo gaaray Nairobi ra’iisul wasaaraha dalka Itoobiya, waxaana soo dhawayn u sameeyay madaxtooyada Kenya.
Inkasta oo ay madaxdani ka qayb galayso shirka Qaramada Midoobey ee Isbeddelka Cimilada; haddana labadan hoggaamiye ee uu dhowaan xumaaday xiriirka u dhexeeya labadooda dal ayaa markii saddexad shir calami ah isku arkaya.
Waxyaabaha ay labada dhinacba si gaar ah ugala wada hadlayaan Kenya, ayuu amnigu ku jiraa.
Warsaxaafadeed kasoo baxay Villa Soomaaliya ayaa lagu sheegay; in ka sokow ka qayb galka shirka isbaddelka cimilada uu madaxweynuhu “taaban doono caqabadaha wiiqaya nabadda, xisiloonida iyo horumarka gobolka”.
”Madaxweynuhu wuxuu kulan doceedyo laba geesood ah la yeelan doonaa madaxda dalalka iyo madaxda ergooyinka kale si loo xoojiyo xiriirka loona sahmiyo fursadaha wada-shaqayneed ee arrimaha deegaanka” ayaa lagu yiri war saxaaafadeedka kasoo baxay Madaxtooyada Soomaaliya.
Warbaahinta Kenya qaarkood ayaa qoraya in Ra’iisul Wasaare Abiy uu Madaxweyne Ruto kala hadli doono iskaashiga dhinacyada ammaanka iyo dhaqaalaha inta uu ku sugan yahay dalka.
Warbixintu waxay tilmaantay in khudbadda labada hoggaamiye ay si gaar ah diiradda u saari doonto qaabka ay Itoobiya u isticmaalayso dekedda Lamu ee Kenya.
Iyadoo Ra’iisul Wasaare Abiy uu soo gabagabeynayo booqashadiisa rasmiga ah ee Kenya Khamiista, ayaa la sheegay inuu ku wajahan yahay dalka deriska la ah Kenya ee Tanzania oo uu booqasho saddex maalmood ah ku qaadan doono.
Wasaaradda Arrimaha Dibadda Tanzania ayaa sheegtay in Ra’iisul Wasaare Abiy uu ku tagi doono magaalada Daaru Salaam, kaddib casuumaad uu ka helay Madaxweynaha Tanzania Samia Suluxu Xasan, si ay uga wadahadlaan xiriirka diblomaasiyadeed iyo midka dhaqaale ee labada dal.
Waxaa la filayaa in labada mas’uul ay kala saxiixdaan heshiis xoojinaya xiriirkooda hore, iyagoo ka wada hadli doona gaadiidka cirka, korontada, beeraha iyo dhinacyo kale.
Madaxweynaha Kenya William Ruto iyo Abiy Axmed ayaa markii hore qorsheeyey in ay si wadajir ah saxaafadda u siiyaan war-murtiyeed.
Si kastaba ha ahaatee, daqiiqado ka dib markii ay labada hoggaamiye galeen, ayaa wariyaashii sugayey loo sheegay in shirka jaraa’id uusan qabsoomi doonin “isbadal ku yimid qorshaha” awgii. Lama shaacin sababta loo beddelay qorshaha.
Dawladda Soomaaliya oo aan isku daynay inaan la xiriirno si aan faahfaahin dheeraad ah u weydiinno iyo in Nairobi looga wada hadli doono khilaafka u dhexeeya iyaga iyo Itoobiya ayeysan noo suurta galin.
Madaxweynaha Soomaaliya iyo raysal wasaaraha Itoobiya ayaa ku kulmay shirkii Rome ee 28-kii January, kaasoo looga hadlayay iskaashiga Afrika iyo Talyaaniga.
Sidoo kale, Shirka Midowga Afrika oo ka dhacayay magaalada Addis Ababa ee caasimadda Itoobiya 17-18-kii bishan ayay labada hoggaamiye isku arkeen.
Hase yeeshee, madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa horraan ka jawaabay suurta galnimada in uu si gaar ah Abiy Axmed ugala hadlo arrimaha u dhexeeya ee khilaafka keenay.
Madaxweynaha oo waraysi siiyey wakaaladda wararka ee Reuters ayaa sheegay in aysan la hadli doonin Itoobiya illaa ay ka laabato heshiiska is-afgarad ee dhawaan ay kala saxiixdeen Abiy Axmed iyo Muuse Biixi, kaas oo ay ka cadhootay Muqdisho.
“Haddii Itoobiya ay ku adkeysato, Soomaaliya way iska caabbin doontaa, wayna diidi doontaa,” ayuu madaxweyne Xasan Sheikh Maxamuud u sheegay wakaaladda wararka ee Reuters oo wareysi uu ku siiyay xarunta madaxtooyada Soomaaliya ee Muqdisho oo ah mid ammaankeeda si weyn loo ilaaliyo.
Madaxweyne Xasan ayaa sheegay in kaliya uu aqbali doono in uu Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Abiy Axmed, uu wada hadal la yeelan karo kaliya marka Addis Ababa ay ka tanaasusho rabitaankeeda ay ku dooneyso dhul badeed ay Soomaaliya leedahay.
