Agaasimaha waaxda Jinsiga ee Wasaaradda Qoyska iyo Horumarinta Xuquuqul Insaanka ee Soomaaliya, Sacdiya Maxamed Nuur, ayaa loo doortay Guddoomiyaha Ururka Nabadda iyo Amniga Haweenka IGAD ee loosoo gaabiyo (IWPSF).

Doorashada ayaa dhacday maalinnimadii arbacada ee ay bishu ku beegneyd 4-ta Diseembar, kadib shir ka dhacay magaalo xeebeedka Mombasa ee dalka Kenya.

Sacdiya Maxamed oo tartan kula jirtay haweeney kasoo jeedda Koonfurta Suudaan laguna magacaabo Amer Manyok Deng ayaa ugu dambeyn ku guuleysatay kursigan ka dib is casilaad ay sameysay gabadha reer South Suudaan.

Amer Manyok Deng ayaa ugu dambeyn noqotay kuxigeenka ururka ka dib is casilaaddeedii.

Sacdiya Maxamed Nuur oo BBC-da la hadashay ayaa sharraxday sida ay ugu suura gashay hanashada kursigan iyo waxa ay ku muteystay iyada oo tilmaantay dadaalkii ay usoo galeen ka Soomaali ahaan.

“Waxa ay mar waliba u muuqatay fursad ku habboon Soomaaliya iyo in aan mudan-nahay, sidoo kale is casiladdii Amer Manyok Deng waxay na siisay fursad, maadaama guddigu ay ku qanceen qudbad aan jeediyay iyo ajendayaashii aan soo bandhigay kuwaas oo la’iigu gartay in qofka kursiga u qalma aan ahay”, ayey tiri Sacdiya.

“Waxa aan ka faalloonay muhiimadda nabadda ay noo leedahay iyo is dhexgalka bulshada ee haweenkeenna geeska Afrika, sidoo kale waxa aan u ololeynay in Soomaaliya ay tahay dalka markan ku habboon kursigan taas oo ina caawisay”, ayey sii raacisay.

Xoghayaha Ururka Nabadda iyo Amniga Haweenka IGAD ee loosoo gaabiyo (IWPSF) ayaa sidoo kale loo doortay Dora Byamukama oo u dhalatay dalka Uganda.

Wasaaradda Qoyska ayaa ammaantay dadaalka wada shaqayneed ee kooxda hoggaanka cusub ee la doortay, oo ay ka mid yihiin guddoomiye ku xigeenka Amer Manyok Deng iyo Xoghaye Hon. Dora Byamukama.

“Tababarku wuxuu ku soo idlaaday farxad, iyadoo lagu dhawaaqay Guddoomiyaha cusub ee loo doortay Marwo Sacdiya Maxamed Nuur oo ka socota Soomaaliya, Guddoomiye ku-xigeenka, Amer Manyok Deng oo ka socota Koonfurta Suudaan, iyo Xoghaye Dora Byamukama oo u dhalatay Uganda, waxayna ballan qaadeen inay si wadajir ah u wada shaqayn doonaan, si loo hormariyo ajendaha IWPSF,” ayaa lagu yiri qoraal lagu daabacay barta IGAD ee X.

Qorshaha Sacdiya ee ururkan

Sacdiya Maxamed Nuur waxa ay sheegtay in ay ka howl geli doonto sidii ay u horumarin lahayd dumarka gobolka, barnaamijyada nabadda iyo xasilinta, iyo sidoo kale is dhexgalka bulshada.

“Kursigan ka sokow in Soomaaliya ay ka tahay guddoomiye waa mid loogu adeegi doono dhammaan dumarka gobolka si ay usii hormariyaan dhaq-dhaqaaqooda ku aaddan nabadda, si gaar ahna dumarka Soomaaliyeed waa mid aan rajeynayo in ay kula yimaadaan is beddel hoggaamineed oo hagaagsan”, ayey tiri Sacdiya.

Waxa ay sii raacisay in ay diyaar u tahay wada shaqeyn guud oo ay la yeelato qaybaha kala duwan ee haweenka IGAD iyo dardar gelinta qorshe howleed cusub oo ay sheegtay in ay ajendayaasheeda ka mid ahaayeen, waxaana ay xustay in ay qayb weyn ka qaadan doonta horumarinta iyo is dhex galka bulshada.

Kooxdan cusub ee ururka hoggaamin doonta ayaa xilka haynana muddo saddex sano ah iyada oo kadib kursiga markale uu aadi doono doorasho ciddii kusoo baxda ay hoggaanka la wareegi doonto.