Dowladda Soomaaliya ay dooneyso in ay tartiibiso bixitaanka ciidamada nabad ilaalinta ee ATMIS, ayada oo ka digtay firaaq amni, sida ku cad dokumentiyo ay aragtay wakaaladda wararka Reuters.
Hawlgalka ATMIS ayaa waxaa ka go’an inay dalka ka baxaan 31-ka December, markaasi oo la filayo in ciidamo cusub oo tiro yar lagu bedelo.
Si kastaba, warqad ay bishii hore u dirtay ku-simaha guddoomiyaha golaha nabadda iyo ammaanka Midowga Afrika ayay xukuumadda Soomaaliya kaga codsatay in illaa bisha September dib loo dhigo bixitaanka bar ka mid ah 4,000 oo askari oo lagu waday inay baxaan dhammaadka bishan June.
Dawladdu waxay hore ugu talisay, qiimayn wadajir ah oo ay la samaysay Midowga Afrika bishii March, in guud ahaan wakhtiga ka bixitaanka lagu jaangooyo “hadba heerka diyaargarowga dhabta ah iyo kartida” ciidamada Soomaaliya.
Qiimaynta wadajirka ah, oo uu ansixiyey Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay, ayaa ka digtay in “si deg deg u dhimista shaqaalaha ATMIS ay horseedi doonto firaaq amni.”
“Weligey sidan oo kale ugama walaacin jihada dalkayga,” ayuu yiri Mursal Khaliif oo ah xildhibaan ka tirsan guddiga difaaca ee baarlamanka.
Midowga Yurub iyo Mareykanka, oo ah labada maal-geliye ee uga sarreeyaa ee ciidamada ATMIS, ayaa doonaya in la dhimo tirada nabad-ilaaliyaasha sababo la xiriira walaacyo laga qabo maal-gelintooda mustaqbalka, sida ay sheegeen afar ilo-wareed diblomaasi iyo sarkaal Ugandan ah.
Wada-hadallada ku saabsan ciidamada cusub ayaa noqday kuwa adag, ayada oo Midowga Afrika uu doonayey sharciyad ka xoog badan kan ay Soomaaliya ogoshahay, sida ay sheegeen ilo-wareedyo.
Sidoo kale, khilaaf ayaa hoggaamin kara in ciidamada Itoobiya oo qeyb ka ah howlgalka ay dalka ka baxaan.
Xafiisyada madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaan ka jawaabin codsi ku aadan inay ka falceliyaan warbixintan.
Wakiilka Midowga Afrika ee Soomaaliya Mohamed El-Amine Souef ayaa sheegay in uusan jirin jadwal go’an oo ku aadan soo geba-gebeynta wada-hadallada, balse dhammaan dhinacyada ay ka go’an tahay in ay gaaran heshiis caawin kara in lagu guuleysto nabad iyo amni.
“Midowga Afrika iyo dowladda Soomaaliya waxay adkeeyeen muhiimadda ay leedahay hoos u dhigista dhimista si looga hortago firaaq kasta oo amni,” ayuu u sheegay Reuters.
Gelinka dambe ee Khamiista ayaa lagu wadaa in Golaha Nabadda iyo Ammaanka ay ka kulmaan arrimaha Soomaaliya, si ay uga doodaan dhimista iyo howl-galka xiga.
Iyadoo dhimista ay socotay oo ay dalka ka baxeen 5,000 oo ka mid ah ku dhawaad 18,500 sanadkii tegay, dowladdu waxay muujisay kalsooni. Waxa ay sheegtay in ciidamada cusub aysan dhaafin 10,000, ayna tahay in lagu koobo howlaha ay ka midka yihiin sugidda amniga xarumaha waaweyn ee dadweynaha.
Uganda iyo Kenya oo sidoo kale ku tabarucay ciidamada ATMIS, ayaa walaac muujiyey.
Henry Okello Oryem, oo ah wasiiru dowlaha arrimaha dibadda Uganda, ayaa sheegay in inkastoo dadaallo xooggan oo dhanka tababarrada ah ay sameeyeen, haddana ciidamada Soomaaliya aysan sii wadi karin dagaal muddo dheer.
“Ma dooneyno inaan galno xaalad aan kala cararno, oo la mid ah wixii aan ku aragnay Afghanistan,” ayuu u sheegay Reuters.
Oryem ayaa sheegay in Kenya ay aqbashay dhimista ay codsadeen Mareykanka iyo Midowga Yurub, balse ay tahay in la maqlo walaaca dalalka ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya.
