Siday in ka badan 600 oo tahriibayaal u dhashay dalka Cameroon ugu go’doomeen jasiirad ku taal Caribbean-ka taas oo intooda badan aanay maqal inay jirto xataa? Wariye Gemma Handy ayaa kasoo werinaya Antigua.
Daniel ayaa aad isugu celanaya ilinta mar uu soo xasuustay maalintii laba wiil oo walaalihiis ka yaryar ah ay dileen maleeshiyo xilli ay safar ku marayeen suuq ku yaal waddankiisa Cameroon.
Waxay ka mid ahaayeen in ka badan 6,000 oo qof, kuwaas oo lagu dilay dagaal qadhaadh oo ka socday dalkaas muddo lix sano ah.
Boqolaal kun oo kale ayaa guryahooda ka qaxay tan iyo markii uu dagaalku bilowday sannadkii 2017 kaas oo u dhexeeyay ciidamada dowaladda iyo kooxo gooni goosad ah kuwaas oo ku doodaya in ay dawladda afka faransiiska ku hadashaayi gacan bidixeysay.
Niyad-jabka Daniel haysta ayaa sii xoogeysatay mar uu sharraxayay sida uu u wajahayo xabsi daa’im ama dhimasho haddii uu soo laabto – wuxuuna ka codsaday mas’uuliyiinta inaysan waddankiisa hooyo dib ugu celinin.
Waxa uu rajeynayey in uu Mareykanka gaaro, waddankan oo bishii Jun u ballan qaaday dadka Cameroon kasoo jeeda ee ku sugan gudaha Maraykanka; magangalyo, waxa uuna Daniel qorsheynayey inuu isku dhex qariyo dadkaas.
Haddaba Daniel oo magaciisa loo qariyey amnigiisa awgii ayaan ahayn kaligiis.
Waxa uu ka mid yahay in ka badan 600 u dhashay dalka Cameroon oo si lama filaan ah ugu go’doomay jasiirad aanay u socon weliba badankood aanay ogeyn inay jirto, ka dib markii ay niman mukhalasiin ahi halkaas kusoo daadiyeen iyaga oo u haysta in Mareykanka loo wado.
Qaarkood waxaa laga qaatay illaa $6000 oo doolar oo loogu sheegay in loogu diyaarinayo tigidho diyaaradeed oo suuq looga sameeyay baraha bulshada.
Inta badan kuwa sida aan taxadarka lahayn uga dhacay jsiiradda Antigua oo ay ku noolyihiin kaliya 94 kun oo qof, ayaa sheegay in ay filayeen in ay joogi doonaan dhowr maalmood oo kali ah ka dibna loo qaadi doono koonfurta Ameerika, halkaas oo ay qorsheynayeen inay kasii wataan safarkooda woqooyiga Ameerika (Maraykanka).
Balse markii uu halaabay qorshahaasi waxay ku go’doomeen Jasiiraddan iyaga oo aan haysan lacag ay kusii wataan safarkooda inta ka hadhsan.
Qulqulkan ayaa ka dhashay isku daygii ay dawladda Antigua iyo Barbuda ku doonayeen in la sameeyo marrin dhanka hawada ah oo toos ah kaas oo u dhexeeya waddamadan mataanaha ah iyo Afrikada Dhexe.
Tan oo imaaneysa saddex qarni ka dib markii awoowayaasha dadka jasiiradahan ku dhaqan markii ugu horeysay lagu qasbay maraakiib addoonsi ah oo lagagasoo daabulay Afrika si ay uga shaqeeyaan beeraha sokorta Ingiriisku lahaa oo ku yaalley jasiiradda, qaar badan ayaa soo dhaweeyay xiriirka cusub ee dhulka hooyo lala sameeyay. Duullimaadkii ugu horeeyay ayaa kusoo aaday maalinta xorriyadda ee kowda Nofeembar kaas oo lagusoo dhaweeyay salaan Sharata biyaha lagu rusheeyo diyaaradaha.
Si kastaba ha ahaatee toddobaadyo ka dib, ugu yaraan saddex shirkadood oo kale ayaa dalka yimid iyagoo wada dad fara badan oo reer Cameroon ah oo ka baxsanaya cadaadiska dalkooda.
Sida laga soo xigtay tirokoobyada rasmiga ah, 637 qof oo Afrikada dhexe ka yimid ayaa ku nagaaday jasiiradda, iyadoo dhaqaalahoodu gabaabsi noqday sababo la xiriira khidmadaha faraha badan ee la saaray duullimaadyada bilihii December iyo Janaayo.
Kuwo badan ayaa ku hoyda guryaha is dulsaarka ah ee leh adeegyada aan badnayn ee kirooyinka aadka u jaban ama guryaha martida ee jaban, halka ay isku dayayaan in ay si wadajir ah u ururiyaan lacagaha ay ku sii wadan lahaayeen safarkooda.
Waxay taasi ka abuurtay xaalad cakiran waddamadan Jasiiradaha ah oo dalxiisayaal mooyee aan u baran inay soo marti geliyaan qaxooti. Halka shay ee ay ka simanyihiin dadka deegaanku ayaa ah damqasho ay u miijinayaan dadkan, ilaa ay ka saameyso dadka deegaanka oo leh wax soo saar aad u kooban.
“Dawladdu waa inay arrinkan wax ka qabataa, labada dhinacba, dadka danyarta ah ee reer Cameroon iyo kuwa Antigua-ba,” ayuu BBC da u sheegay Makeda Mikael oo ah ganacsade dhanka duullimaadyada ah.
Antigua iyo Barbuda ma aha dalalka kaliya ee Caribbean-ka ay saameeyeen qulqulka muhaajiriinta reer Cameroon.
Dhowr boqol oo mayl waxaa u jirta Trinidad, waxaana dib u celin ku sugaya shan qof oo reer Cameroon oo la siiyay amar maxkamadeed oo 11-saac ah si ay dalka uga baxaan 16-kii Febraayo tallaabadan oo la hakiyey ka dib markii ay soo faragelisay Hay’adda Qaxootiga u nqaabilsan Qaramada Midoobay ee UNHCR.
