Waxay ahayd dhacdo farxad iyo naxdinba wadata, markii hooyo Faadumo Maxamuud Axmed laga tusay mobile, muuqaalka wiilasheeda oo ay la’ayd muddo ku siman shan iyo toban sano.
2009-kii ayay labadeeda wiil oo lagu kala magacaabo Cabdi Muxiyadiin Axmed iyo Saleemaan Muxiyadiin Axmed, da’ahaana isku xiga (mid waxa uu jiray 15 sano, midka kalena 16) ka tageen magaalada Nairobi oo qoysku wada joogeen, iyagoo ka soo qaxay Muqdisho gaar ahaan degmada Xamarweyne, xiligaas oo dagaalo ba’ani socdeen.
Socdaalkooda liibiya waxa uu ku saabsanaa in ay ka sii tahriibaan si ay nolol cusub uga bilaabaan qaarada Yurub, una caawiyaan qoyska intiisa kale ee ku nool Afrika.
Rajadaas iyo yoolkaasi ma sii socon, waxana hooyo Faadumo war iyo wacaal ugu dambeysay wiilsheeda habeen inta ay la soo hadleen u sheegeen in ay doon ka raacayaan xeebaha Liibiya.
‘’Xamar miyaad soo aaday hooyo, doonta caawa ayaan koreynaa, macsalaama,’’ waa erayadii ugu dambeeyay ee shan iyo toban sano kahor ay ka maqasho wiilasheeda, oo habeen kaas safar u ahaa Yurub balse aanay u suurtagalin, taa badalkeedana u gacan galay kooxaha loo yaqaano magafayaasha oo ay u afduubnaayeen muddadaa dheer.
Faadumo waxay sheegtay in muddadaa dhawr iyo tobanka sano ah aanay war iyo wacaal toona ka helin wiilashadeeda.
‘’Maya maya hooyo macaan, ha sheegin waan ka quustay, Ilaahay subxaana qaadirka ayaan talo saartay, waxan dhihi jiray xitaa haddii uu hal kuu nool yahay, Ilaahay ha ii sahlo’’ sidaas waxa BBC-da u sheegtay hooyo Faadumo.
Sidee ku soo gaaray warka wiilasheeda la la’aa 15-ka sano hooyo Faadumo?
Faadumo Maxamuud Axmed muddo 15 sano ahba war kama hayn labadeeda wiil, waxayse haysatay wiil sedexaad oo la yiraahdo Maxamed Muxiyadiin Axmed, nasiib darase waxa uu ka dhintay Jimcihii ka horreeyay, Jimcaha ay aragtay muuqaal internet-ka la soo dhigay kaas oo ay ka dhex muuqdeen dhalinyaro Soomaali ah oo laga soo furtay magafayaasha Liibiya, kana aqoonsatay labadeeda wiil.
‘’Jimcihii dambe walaahi bilaahi waan farxay markaan warkooda maqlay, habeen kii xitaa dadka dariska ah ayaa i kiciyay, waan kici waayay, Jimcihii ka horreeyay ayaa tacsi ii tiilay, waan iska oynayay, Jimcihii ku xigayna waan farxayay, subaxdii ayaa la ii soo sheegay caruurteyda, hooyo farxad farxad’’ erayadaas ayay u sheegtay Faadumo weriyihii wareysiga ka qaaday.
Faadumo waxay sheegtay in shan iyo tobankaa sano ay ku tirisay wiilasheeda geeri, kana quusatay.
Jimcihii dhawaa ayaa dadka dariska ay ku yihiin degmada Xamarweyne u keeneen muuqaalka dadka laga sii daayay magafayaasha Liibiya, sidaas ayayna ku aqoonsatay.
Dhacdooyinka kale ee naxdinta leh ee ku xeeran sheekada qoyskan, waxa kaloo kamid ah in muddadii la la’aa wiilasha lagu qafaashay Liibiya, uu dhintay aabahood Muxiyadiin Axmed, taas oo xaaladda ku sii adkeysay hooyo Faadumo.
Faadumo, marka laga soo tago muuqaalka internet-ka la soo dhigay, illaa hadda wiilasheeda xog lagama siin halka ay joogaan iyo goorta wadankooda la keenayo, waxayse ka filaysaa dawladda Soomaaliya in wiilasheeda loo soo celiyo.
Tobannaan muhaajiriin oo u afduubnaa magafayaasha Liibiya oo bishan la sii daayay
Ugu yaraan 107 muhaajiriin ah oo isugu jira dumar, rag iyo caruur ayaa laga sii daayay afduub loogu haystay Koonfur Bari Liibiya, sida uu sheegay afhayeenka xoogagga amaanka horaantii bishan.
Waliid Al-ra’uufi oo ah afhayeenka waaxda dambi baarista ee magaalada Banqaasi ayaa sheegay in afduub ahaan loo haystay dadkan oo ku socday qaaradda Yurub.
Muhaajiriintan ayaa ka kala yimid dalalka ka hooseeya saxaraha Afrika, waxayse u badnaayeen Soomaali, sida uu sheegay Waliid al-ra’uufi.
‘’Waxan u daadanay bartamaha guri ku yaala Kufra, waxana halkaas ugu tagnay muhaajiriin si sharci darro ku yimid oo isugu jira haween, caruur iyo dad da’ ah, waxana ka muuqday jirkooda jir dil xun iyo xabado’’ ayuu yiri Waliid.
Lama oga in wiilasha Faadumo ay ku jiraan kuwa laga soo furtay Kufra iyo in kale, waxayse kaliya ayagtay muuqaal ay wiilasheeda ka dhex aqoonsatay oo la leeyahay, waxa laga soo badbaadiyay magafayaasha Liibiya.
Liibiya ayaa marin u ah muhaajiriinta ka baxsanaya amni xumida iyo saboolnimada ee u nolol doonanaya qaarada Yurub, iyagoo adeegsanaya marinada khatarta ah ee saxaraha iyo badda Mediterranen-ka.
Liibiya hadda waxay hoy u tahay 704,369 muhaajiriin ah, kuwaas oo u kala dhashay 43 wadan, sida ay muujinayso xog ay ururin ay sameeyeen boqol qof oo ka socday dawladda hoose, kuna soo baxday tirkoobyada Qarmada Midoobay.
Bishii Maarso ee sanad kan, hay’adda caalamiga ah ee socdaalka (IOM) ayaa sheeegtay in 65 maydad muhaajiriin ah laga helay xabaal wadareed ku taala Koonfur Galbeed ee wadanka Liibiya.
